Dziady jako dramat o społeczeństwie
Główną postacią tej części Dziadów pozostaje Konrad, wieszcz i buntownik. Mickiewicz jednak opisuje całą gamę postaw Polaków w sytuacji zaborów, wskazując na ich stosunek do kraju i rodaków.
Obraz społeczeństwa
Poeta do opisu polskiego społeczeństwa używa metafory zastygłej lawy, która pod zimną skorupą skrywa gorące wnętrze. Skorupą są obojętne i starające się wkupić w łaski cara warstwy wyższe społeczeństwa, natomiast gorąca lawa symbolizuje młodych patriotów gotowych do walki za kraj.
Dramat ukazuje postacie tych pierwszych jako sojuszników senatora Nowosilcowa, m. in. Pelikana i Doktora. Zaś ukazani patrioci to więziona młodzież, mądry i oddany Bogu Ksiądz Piotr oraz Konrad, romantyczny wizjoner.
