👤

1. Przedstawisz proces wykuwania granic: wersalskie decyzje a fenomen Powstania Wielkopolskiego i powstań śląskich (zachód) - federacyjny dylemat a inkorporacyjny rezultat (wschód);.

Odpowiedź :

1. Kształtowanie granicy zachodniej:

a) ład wersalski i powstanie wielkopolskie:

  • powstanie wielkopolskie toczyło się równolegle z częścią obrad konferencji w Wersalu,
  • walki w Wielkopolsce znacząco wpłynęły na ostateczny kształt polskiej granicy zachodniej,
  • na mocy rozejmu w Trewirze z 16 lutego 1919 roku, Wielkopolska została przyłączona do II Rzeczpospolitej,
  • ponadto, postanowienia z Trewiru stały się częścią traktatu wersalskiego, co oznacza, że zyskały sankcję międzynarodową,

b) ład wersalski i powstania śląskie:

  • podczas konferencji w Wersalu Niemcy dążyli do zachowania Śląska, mieli w tym kontekście poparcie Brytyjczyków,
  • jednak w kluczowych regionach Śląska około 60% mieszkańców mówiło po polsku,
  • Polacy zdecydowali się na walkę, ponieważ chcieli, aby ich głos w tej sprawie także był wysłuchany,
  • dzięki powstaniom śląskim na terenie spornym przeprowadzono plebiscyty,
  • ostatecznie II Rzeczpospolita otrzymała fragmenty Śląska o bardzo dużym potencjale gospodarczym,

Powstanie wielkopolskie oraz powstania śląskie znacząco wpłynęły na kształt granic II Rzeczypospolitej. W obu przypadkach wybuch walk zmuszał państwa, które obradowały w Wersalu do ponownego rozpatrzenia problemu i zmiany decyzji na korzyść Polaków.

2. Kształtowanie granicy wschodniej:

a) Inkorporacjonizm:

  • polegał na stworzeniu jednolitego państwa, zamieszkałego w dużej mierze przez Polaków,
  • koncepcja zakładała także prowadzenie intensywnej polonizacji na przyłączonych ziemiach,
  • jednym z najważniejszych reprezentantów tego założenia był Roman Dmowski,

b) Federacjonizm:

  • zakładał tworzenie państwa wielonarodowego, gdzie szanowałoby się odrębność mniejszych narodów,
  • inspiracją była Rzeczpospolita z czasów Jagiellonów,
  • najważniejszym przedstawicielem tej koncepcji był Józef Piłsudski,

c) Rezultat:

  • w trakcie powstawania granicy wschodniej II Rzeczypospolitej zwyciężyła koncepcja inkorporacjonizmu,
  • zagrożenie ze strony sąsiadów (głównie Rosji) było duże, dlatego władzom nie udało się stworzyć podstaw kraju wielonarodowego,
  • zamiast tego skupiono się na przyłączaniu ważnych dla Polaków terenów (na przykład Wilna),

#SPJ1