Odpowiedź:
Tu masz wszystko
Wyjaśnienie:
Harmonika
Harmonia (gr. harmonia – zgodność dźwięków, kształtów) – termin wykorzystywany we
wszystkich sztukach; w teorii muzyki rozumiany jako współdziałanie dźwięków
występujących w postaci współbrzmień i akordów w kompozycji wielogłosowej.
Harmonika – element dzieła muzycznego określający cechy harmoniczne utworu. Harmonika
przyjmuje odrębne cechy w obrębie pewnej epoki czy szkoły, w twórczości kompozytora, a
nawet i w pojedynczym utworze. Jest uzależniona od podłoża tonalnego utworu - skali
muzycznej wykorzystanej w utworze.
Harmonikę dzielimy na rodzaje, uwzględniając kontekst historyczny, a więc wskazując na jej
odrębność w danym fragmencie dziejów muzyki.
5
3.1 Harmonika modalna (IX – XVI w.) była charakterystyczna dla muzyki epok
średniowiecza i renesansu. Opierała się na tzw. modi, czyli dawnych skalach kościelnych (łac.
modus – system, skala). Początkowo głosy prowadzone były w równoległych kwintach,
kwartach i oktawach, potem także tercjach i sekstach. Trójdźwięki i akordy tworzone były bez
pełnej świadomości ich budowy i zależności występujących pomiędzy nimi, powstawały jako
efekt prowadzenia głosów w oparciu o zasady kontrapunktu (sztuki łączenia głosów w
polifonii).
3.2 Harmonika funkcyjna (XVII – początek XX w.) – w jej ramach zostały ściśle określone
zasady budowy akordów oraz zależności między nimi. Po początkowym okresie (harmonika
przedklasyczna) opierała się na systemie dur-moll, a więc skalach durowej i molowej, w
oparciu o które kompozytorzy tworzyli coraz bardziej rozbudowane i skomplikowane akordy
oraz ich połączenia. Po wyczerpaniu pod koniec XIX w. możliwości systemu dur-moll twórcy
sięgnęli po inne systemy tonalne.
- Harmonika przedklasyczna (XVII w.) – pojawiają się dźwięki prowadzące w ramach skal
modalnych.
- Harmonika klasyczna (XVIII w.) – podstawą jest już system dur-moll, w którym
najważniejszą rolę odgrywają funkcje triady harmonicznej: tonika, subdominanta i dominanta.
Centralnym punktem jest tonika, wokół niej skupiają się inne dźwięki i zbudowane z nich
akordy. Utwory zaczynają być określane poprzez tonacje, np. C-dur, a-moll.
- Harmonika romantyczna (XIX w.) – obok akordów triady coraz większe znaczenie
zyskują chromatyka, opóźnienia, modulacje i alteracje, które powodują zanikanie głównej
tonacji. Pojawiają się akordy 4-, 5- i więcej dźwiękowe (D7 , D9 ) oraz z dodanymi
dźwiękami obcymi.
- Harmonika impresjonistyczna i ekspresjonistyczna (XIX/XX w.) – opierają się na
akordach tercjowych, kwartowych i sekundowych, które nie są już powiązane z toniką. Obok
skal durowej i molowej ważną rolę odgrywają skala 12-dźwiękowa (chromatyczna),
całotonowa czy pentatonika. Występują takie zjawiska jak bifunkcyjność – sumowanie
różnych akordów oraz polimodalność – jednoczesne wykorzystywanie dwóch lub więcej
tonacji.
3.3 Harmonika XX i XXI wieku – kompozytorzy wykorzystują różne systemy tonalne, także
te wcześniejsze (modalność, dur-moll), niekiedy tworzą je od podstaw na własny użytek.
W awangardzie w latach 1960-1990 istotną rolę odgrywała sonorystyka – kształtowanie
utworu w oparciu o właściwości czysto brzmieniowe akordów; występował w niej odwrót od
tonalności na rzecz atonalności.