👤

Scharakteryzuj narodziny i pierwsze lata istnienia nowoczesnych ruchów politycznych na ziemiach polskich: socjalizm, ruch ludowy, ruch narodowy.
najlepiej krótko i w podpunktach.
daje naj​


Odpowiedź :

Odpowiedź:

sory ze nie krotkie

Narodziny oraz pierwsze lata istnienia nowoczesnych ruchów politycznych na ziemiach polskich (socjalizm, ruch narodowy, ruch ludowy)

Socjalizm

Oficjalnie pierwsze ruchy socjalistyczne i oparte na ideologii socjalizmu na ziemiach polskich powstały w latach 70 XIX wieku, jednak niektóre organizacje polityczne wykazywały poglądy podobne do socjalizmu już w latach 30 i 40. W latach 60 i 70, wśród emigracji z Wielkiej Brytanii i Francji zaczął szerzyć się nurt tzw. socjalizmu utopijnego (ideologia bliska komunizmowi, polegająca na zniesieniu własności prywatnej, oparta na książce pt. Utopia autorstwa Thomasa More’a.). Do znanych osobistości o poglądach socjalistycznych należał między innymi Adam Mickiewicz. Pierwszą polską partią socjalistyczną, założoną w 1882 roku z inicjatywy Ludwika Waryńskiego była Partia Proletariat. Po strajkach w Żyrardowie w 1884, członkowie tejże partii zostali aresztowani i skazani na śmierć. W kolejnych latach powstawały kolejne ugrupowania socjalistyczne, takie jak Związek Robotników Polskich czy działająca w Paryżu Gmina Narodowo-Socjalistyczna. W 1892 powstała natomiast, istniejąca do dziś Polska Partia Socjalistyczna (PPS), której członkiem był między innymi Józef Piłsudski. W tymże roku powstała także Polska Partia Socjalno-Demokratyczna Galicji i Śląska Cieszyńskiego kierowana przez Daszyńskiego. W zaborze austriackim w 1897 powyższa organizacja uzyskała status legalnej partii politycznej. Za to na terenie Kongresówki po upadku rewolucji 1905 w PPS doszło do rozłamu w PPS-Frakcję Rewolucyjną i PPS-Lewicę. Wielka Wojna była dla tejże partii oraz jej odłamów, jak i dla całej Polski trudnym czasem w którym próbowała ona stanąć na nogi, co ostatecznie udało się pod koniec wojny, w marcu 1917, kiedy znów stała się ona partią masowego ruchu ewolucjonistycznego.  Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości PPS współtworzyła Centralny Komitet Niepodległościowy, Polską Organizację Wojskową, Konwent A oraz Naczelny Komitet Narodowy. Z PPS wywodzi się także pierwszy premier II Rzeczypospolitej Ignacy Daszyński.

Ruch narodowy

Narodziny ruchu narodowego (Ligi Narodowej) datuje się na 1893 rok, kiedy radykalni działacze Ligi Polskiej - Roman Dmowski, Teofil Waligórski, Zygmunt Balicki oraz inni zamachem przejęli władzę w tej organizacji, po czym zmienili jej nazwę na Liga Narodowa i stworzyli program polityczny oparty na ideologii nacjonalizmu. W 1897 działacze tejże Ligi stworzyli Stronnictwo Narodowo Demokratyczne działające na terenie wszystkich zaborów początkowo jako podziemna organizacja, a potem jako legalna partia polityczna. W trakcie l wojny światowej Ruch Narodowy poparł państwa ententy, tworząc Legion Puławski oraz Komitet Narodowy Polski. Dmowski podczas konferencji dotyczącej Traktatu Wersalskiego w dużej mierze przyczynił się do odzyskania przez Polskę Pomorza, Wielkopolski i części Górnego Śląska. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Ruch powołał do życia Związek Ludowo-Narodowy, przekształcony w 1928 w Stronnictwo Narodowe (SN).

Ruch Ludowy

28 lipca 1895 roku jest uważany za początek działalności ruchu ludowego na ziemiach polskich. Jego celem było między innymi zapewnienie równym praw politycznych i ekonomicznych chłopom, reforma rolna oraz włączenia tejże grupy społecznej do walki o niepodległość. Mimo, iż data 28 lipca 95 jest uważana za oficjalny początek działalności ruchu, już w latach 40 powstał Związek Chłopski, konspiracyjna organizacja wykazująca poglądy podobne do ruchu ludowego. Na terenie zaboru austr iackiego już w 89 powstały pierwsze chłopie komitety wyborcze, które doprowadzily do wyboru pierwszych czterech posłów chłopskich. Dotychczas chłopi zmuszeni byli do głosowania na kandydatów innych 28 lipca 1895 roku jest uważany za początek działalności ruchu ludowego na ziemiach polskich. Jego celem było między innymi zapewnienie równym praw politycznych i ekonomicznych chłopom, reforma rolna oraz włączenia tejże grupy społecznej do walki o niepodległość. Mimo, iż data 28 lipca 95 jest uważana za oficjalny początek działalności ruchu, już w latach 40 powstał Związek Chłopski, konspiracyjna organizacja wykazująca poglądy podobne do ruchu ludowego. Na terenie zaboru austriackiego już w 89 powstały pierwsze chłopie komitety wyborcze, które doprowadzily do wyboru pierwszych czterech posłów chłopskich. Dotychczas chłopi zmuszeni byli do głosowania na kandydatów innych grup społecznych, dbających o interesy tychże grup, więc był to kamień milowy w drodze do wyzwolenia chłopów. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości dla chłopów głownym celem stały się sprawy agrarne (rolne). W niektórych rejonach doszło nawet do rozruchów chłopskich, między innymi w Tarnobrzegu.

Wyjaśnienie: