Henryk Walezy był pierwszym elekcyjnym królem Rzeczpospolitej, wybranym w 1573, koronowanym w 1574. Nowe państwo jednakże, nie przypadło mu do gustu. Nie mógł przyzwyczaić się do czystych w przeciwieństwie do Francuskich - pałaców. Sama szlachta uważała go za rozpustnika, używał on różnych perfumów czy biżuterii (tak jak jego służba, co było dziwne dla Polski). Gadulstwo Polaków go nudziło.
Mimo wszystko - był on władcą ważnym dla ogółu historii - zobowiązał się do "artykułów Henrykowskich", które nakazywały mu m.in. spłacenie długów Zygmunta II Augusta. Uchwalił także Pacta Conventa (zwiększenie przywilejów szlacheckich) oraz akt konfederacji warszawskiej - przełomowy akt w Europie, wprowadzający równość i tolerancję religijną w Rzeczpospolitej.
W 1574 uciekł z Polski. Starosta Oświęcimski, znajdując go niedaleko granicy żądał by ten wrócił do Polski po załatwieniu spraw Francuskich. Obietnicy nie dotrzymał, tam koronował się Francuskim królem. Zdetronizowano go z tronu Rzeczpospolitej 12 maja 1575 roku.
