1. Odpowiedz jednym zdaniem. Dlaczego Jan Kochanowski napisał „Treny”?
……………………………………………………………………………….
2. Podkreśl poprawne informacje na temat gatunku, jakim jest tren.

utwór zabawny; wyraża żal po czyjejś śmierci; utwór dużych rozmiarów; utwór o charakterze dydaktycznym; przedstawia zalety zmarłej osoby; utwór żartobliwy; utwór żałobny

3. Wybierz poprawne dokończenie zdania.
„Treny” Jana Kochanowskiego należą do:
a) Liryki.
b) Epiki.
c) Dramatu.
Uzasadnij swój wybór ( Wypisz 3 cechy potwierdzające przynależność trenów do wybranego przez ciebie rodzaju literackiego).
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
4. Kto jest bohaterem / bohaterką „Trenów” Jana Kochanowskiego? Odpowiedz pełnym zdaniem.
………………………………………………………………………………………………………

5. Oto fragment „Trenu V”. Uzasadnij, ze reprezentuje on lirykę bezpośrednią.

Jako oliwka mała pod wysokim sadem
Idzie z ziemie ku górze macierzyńskim śladem, [..]
Takci się mej najmilszej Orszuli dostało,
Przed oczyma rodziców swoich rostąc mało
Od ziemie się co wznióswszy, duchem zaraźliwym
Srogiej śmierci otchniona, rodzicom troskliwym
U nóg martwa upadła. […}
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
6. Oceń prawdziwość zdań dotyczących fragmentu „Trenu VII”.
Nieszczęsne ochędóstwo, żałosne ubiory
Mojej najmilszej cory!
Po co me smutne oczy za sobą ciągniecie,
Żalu mi przydajecie?
a) Osoba mówiąca wypowiada się w pierwszej osobie. P F
b) Podmiot liryczny zwraca się bezpośrednio do córki. P F
c) W utworze występują powtórzenia. P F
d) W utworze występuje apostrofa i pytanie retoryczne. P F
e) Tren jest przykładem liryki bezpośredniej. P F
f) Liczba sylab w wersach jest taka sama. P F
7. Połącz w pary tytuły trenów ze zdaniami, które tych utworów dotyczą.
A. Tren I B. Tren V C. Tren VII D. Tren VIII
1 Porównanie homeryckie – śmierć dziecka zestawiona z obrazem obumierania młodego oliwnego drzewka
2 Kontrast miedzy obrazem domu przepełnionego dziecięcą radością a obrazem domu pogrążonego w żałobie
3 Obraz śmierci zawarty w metaforze smoka wyjadającego z gniazd pisklęta
4 Zastosowanie peryfrazy w celu zastąpienia bolesnego dla poety słowa „śmierć”
8. Przy użyciu wyrazów zamieszczonych poniżej uzupełnij puste miejsca w zdaniach dotyczących środków poetyckich w „Trenie VII” Jana Kochanowskiego.

Twardy, nieprzespany i żelazny to A/B , które określają sen Urszulki. To, że podmiot liryczny używa zdrobnień, świadczy o jego C/D. Dzisiaj słowa ploteczki czy letniczek nazywamy E/F.
A. Peryfrazy
B. Epitety
C. Czułości
D. Rozkojarzeniu
E. Neologizmami
F. Archaizmami.

9. Nazwij zacytowane niżej środki stylistyczne. Określ, jaką funkcję pełnią w „Trenie VII”.

a) …………………………….: Nieszczęsne ochędóstwo, żałosne ubiory/Mojej najmilszej cory
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
b) ……………………………: np. członeczków, letniczek, tkaneczkę
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
c) ………………………………: Nie masz, nie masz nadzieje
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

10. Jakie cechy świadczą o nowatorstwie „Trenów” Jana Kochanowskiego? Zapoznaj się ze zdaniami w tabelce i wskaż, które są prawdziwe (P), a które fałszywe (F).
prawda Fałsz
1. Jan Kochanowski poświecił treny nie sławnej osobie, tylko małemu dziecku.
2. Cykl trenów Jana Kochanowskiego nie zawiera wymienienia zalet zmarłej osoby.
3. Jan Kochanowski napisał nie jeden, tylko pięć trenów.
4. Cykl trenów Jana Kochanowskiego przedstawia te same elementy, co tren starożytny: pochwałę zmarłej osoby, żal po śmierci, pocieszenie i przestrogę.
5. Treny Jana Kochanowskiego napisane są wierszem bezrymowym.
6. Jan Kochanowski napisał nie jeden tren, ale cykl dziewiętnastu utworów.
7. Jan Kochanowski poświęcił treny zmarłej piętnastoletniej córce.
8. Treny Jana Kochanowskiego nie opisują uczuć podmiotu lirycznego.

11. Przypomnij sobie „Tren VIII” i wykonaj zadania.

Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim,
Moja droga Orszulo, tym zniknieniem swoim!
Pełno nas, a jakoby nikogo nie było:
Jedną maluczką duszą tak wiele ubyło.
Tyś za wszytki mówiła, za wszytki śpiewała,
Wszytkiś w domu kąciki zawżdy pobiegała.
Nie dopuściłaś nigdy matce się frasować1
Ani ojcu myśleniem zbytnim głowy psować2,
To tego, to owego wdzięcznie obłapiając
I onym swym uciesznym śmiechem zabawiając.
Teraz wszystko umilkło, szczere3pustki w domu,
Nie masz zabawki4, nie masz rozśmiać się nikomu.
Z każdego kąta żałość człowieka ujmuje,
A serce swej pociechy darmo upatruje.

a) Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń dotyczących podanego tekstu. Wybierz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

1. Zastosowanie dwóch różnych czasów gramatycznych podkreśla kontrast między radosnym okresem życia dziewczynki i rozpaczą po jej śmierci.
P
F
2. W utworze wykorzystano porównanie homeryckie, w którym zestawiono dwa obrazy o charakterze symbolicznym.
P
F

b) Uzupełnij zdanie. Wpisz w każdą lukę odpowiednią informację.

Osoba mówiąca w TrenieVIII, którą może być.........................................................., zwraca się do .........................................................., używając między innymi apostrofy: „.....
13. Przenieś się w wyobraźni do renesansowego Czarnolasu. W formie karty z pamiętnika Jana Kochanowskiego opisz okoliczności powstawania Trenów. Uwzględnij zdarzenia z biografii poety, a także jego myśli i odczucia. Bądź wierny realiom tamtych czasów.